Recenzja: “Pustynia i morze” Michael Scott Moore

Niebanalne historie prawdziwe przykuwają uwagę jak magnes. Tak właśnie działają Pustynia i morze, czyli wspomnienia, w których Michael Scott Moore zawarł zapis koszmaru porwania przez somalijskich piratów, jaki stał się jego udziałem.

977 dni niewoli

Pełen tytuł książki brzmi Pustynia i morze. 977 dni w niewoli na somalijskim wybrzeżu piratów i to już daje pewien obraz tego, a jakim dramatem musiał zmierzyć się amerykański dziennikarz.

Ta historia jest doskonałą ilustracją przestrogi: uważaj, o czym marzysz, bo może się spełnić. Michael Scoot Moore chciał napisać reportaż o piratach. Przypadek sprawił, że zebrał materiał na książkę w takich warunkach, o jakich nie śniło mu się w nawet najgorszych koszmarach. W związku z tym w pakiecie z ogromnie interesującymi informacjami na temat funkcjonowania pirackiej ekipy dostał strach o własne życie.

Piraci porwali go na lądzie. Ta historia nie ma więc takiego początku, jakiego moglibyśmy się spodziewać karmieni popkulturalnym wizerunkiem piratów, którzy dokonują nieudanych abordaży na Galach, szukają skarbu podążając za wskazówkami na mapie z krzyżykiem w miejscu, gdzie spoczywa cenna skrzynia, karmią Polly krakersami, stukają w pokład drewnianą nogą, patrzą na świat jednym okiem drugie skrywając pod przepaską, wymachują w powietrzu ramieniem zwieńczonym krzywizną haka, chleją rum śpiewając piętnastu chłopa na umrzyka skrzyni a urok i prezencję mają Jacka Sparrowa.

Dalej także będzie zupełnie inaczej i jeśli wciąż macie przed oczami romantyczną wizję morskiego grabieżcy, to szybko o niej zapomnicie.

“Pustynia i morze” to więcej niż pamiętnik

Wiemy już, czego we wspomnieniach amerykańskiego dziennikarza nie ma. A co można w nich znaleźć?

Otóż na pewno lekturę niebanalną, intrygującą i wciągającą. To połączenie osobistych przeżyć i reporterskiej roboty. Z jednej mamy tu sporo ciekawych obserwacji socjologicznych, wyimków z historii piractwa, z drugiej nie jest to ten typ opowieści, w której to autor stoi z boku, czemu, rzecz jasna, trudno się dziwić. To pomieszanie własnych przeżyć i refleksji z dziennikarską, fachową robotą. Bo choć osobiste angażowanie dyktuje osobistą opowieść  to Michael Scott Moore jest przecież dziennikarzem i pisarzem. Dzięki temu oddaje czytelnikom do rąk coś więcej niż pamiętnik.

Przyleciałem do Somalii pełen ciekawości i współczucia. Chciałem światu pokazać, jeśli to możliwe, jak żyją Somalijczycy i co sobie myślą piraci. Ale teraz, zakuty w łańcuchy, każdej nocy walczyłem z ogarniającymi mnie nienawiścią  i drenującym siły gniewem. Ci ludzie traktowali mnie jak zwierzę hodowlane. Kręcili się wokół mnie, palili papierosy, gawędzili, chichotali, trykali głowami w stronę Mekki i żarliwie się modlili – tak jak pustynni nomadowie przy swoim stadzie.*

Piraci XXI wieku

Pustynia i morze. 977 dni w niewoli na somalijskim wybrzeżu piratów to dowód na to, że najbardziej niesamowite scenariusze pisze życie. Bohater tego scenariusza opowiada o tym jak wyglądało jego życie w niewoli. O strachu, niepewności, myślach samobójczych. O codzienności. Jak wyglądał jego dzień, o czym myślał, za czym tęsknił, czego się bał, za co mogła spotkać go kara, co jadł, jak komunikował się z piratami i ze światem zewnętrznym.

To porwanie miało bowiem jeden cel. Zgarnięcie okupu za Amerykanina. Okupu, który miał wynieść… 20 milionów dolarów.

Michael Scott Moore kreśli obraz współczesnego piractwa. W związku z tym mówi o jego przyczynach i skutkach, powiązaniach z polityką czy gospodarką. Kreśli portrety piratów, uderzająco bezmyślnych, zwykle mało inteligentnych. Cofa się także w przeszłość, do historii piractwa. Zdumiała mnie wzmianka o amerykańskich epizodach pirackich. Nie brak w tej opowieści wątków religijnych, nie brak odważnych oznak buntu przeciwko sytuacji, w której autor się znalazł. Myśl o ucieczce właściwie go nie opuszcza.

Pasjonująca lektura!

Między licznymi faktami, nie brak osobistych refleksji. Autor wplata wyimki ze swojego życiorysu, a także przytacza historie rodzinne. Jednakże daleko temu wszystkiemu do ckliwego melodramatyzmu. Przeciwnie, nawet gdy pisze o momentach niezwykle trudnych, bolesnych, robi to z godnym podziwu spokojem. Dlatego jego wspomnienia czyta się tak dobrze.

Pustynia i morze to pasjonująca lektura. Taka, która działa na wyobraźnię, nie pozostawia obojętnym, karmi wiedzą i emocjami. No i zaryzykuję stwierdzenie, że nigdzie indziej nie natkniecie się na piratów próbujących praktykować… jogę.